Η Ελλάδα αποτελεί τη σημαντικότερη πύλη εισόδου των προσφύγων και των μεταναστών στην Ευρώπη, ειδικά μετά από την απαγόρευση που τέθηκε σε ισχύ στα ιταλικά θαλάσσια σύνορα. Η γεωγραφική θέση της χώρας, τα χερσαία και θαλάσσια σύνορα που φυλάσσονται με δυσκολία, καθώς και ο μεγάλος αριθμός νησιών που βρίσκονται κοντά στην Τουρκία, δημιουργούν πολύ ευνοϊκές προϋποθέσεις για την είσοδο των προσφύγων και των μεταναστών στην Ελλάδα. Παράλληλα υπάρχει και η εχθρική συμπεριφορά της Τουρκίας πάνω στο θέμα, καθώς η γειτονική χώρα χρησιμοποιεί το θέμα των μεταναστών ως μοχλό πίεσης και εκβιασμού, τόσο προς την Ελλάδα όσο και προς την Ευρώπη.
Η κλιμάκωση του προβλήματος
Το μεταναστευτικό πρόβλημα συνέπεσε χρονικά με τη μεγάλη οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα εδώ και αρκετά χρόνια, με αποτέλεσμα οι Έλληνες να μην μπορούν να προσφέρουν στους μετανάστες αυτά που θα επιθυμούσαν, αφού δεν δύνανται να καλύψουν οι ίδιοι ούτε καν τις προσωπικές τους ανάγκες. Τα αυξημένα οικονομικά προβλήματα και η ανεργία αποτρέπουν την ικανοποιητική οικονομική αφομοίωση των μεταναστών. Η ευρύτερη ενσωμάτωσή τους είναι σαφές ότι πρέπει να συνοδεύεται από τον δέοντα σεβασμό στη χώρα που τους φιλοξενεί, καθώς επίσης και στη νομοθεσία και στις θρησκευτικές και πολιτισμικές της πεποιθήσεις.
Δεν έχουν λείψει τα κρούσματα παραβατικότητας τα οποία σε ορισμένες περιπτώσεις είναι αρκετά έντονα, καθώς η έλλειψη χρημάτων και η αβεβαιότητα για το μέλλον οδηγεί τους μετανάστες σε παράνομες ενέργειες. Παρά το γεγονός ότι οι Έλληνες ήταν ανέκαθεν φιλόξενος και αλληλέγγυος λαός και βοήθησαν με όλες τους τις δυνάμεις τους μετανάστες, από ένα σημείο και μετά άρχισαν να τηρούν μια σχετικά ουδέτερη στάση βλέποντας τα περιστατικά παραβατικότητας που συμβαίνουν σε διάφορες περιοχές. Από τη μεριά των Ελλήνων έχουν παρατηρηθεί σε σπάνιες περιπτώσεις περιστατικά άσχημων συμπεριφορών απέναντι σε πρόσφυγες και μετανάστες, όπως η οικονομική εκμετάλλευση και η ρατσιστική βία.
Η συμφωνία του Δουβλίνου προβλέπει ότι η διαχείριση των μεταναστών είναι θέμα της χώρας από την οποία εισήλθαν, δηλαδή κατά κύριο λόγο της Ελλάδας και της Ιταλίας, γεγονός άδικο σε μεγάλο βαθμό διότι οι δύο χώρες δεν είναι δυνατό να επωμιστούν μόνες τους ένα πρόβλημα που αφορά ολόκληρη την Ευρώπη. Ο έλεγχος των μεταναστευτικών ροών είναι μια υποχρέωση η οποία είναι απαραίτητο να αντιμετωπιστεί από κοινού από το σύνολο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με παράλληλη ενίσχυση των δύο χωρών που δέχονται τον μεγαλύτερο όγκο των μεταναστών.
Το νομοθετικό πλαίσιο
Μία σωστή και ορθολογική μεταναστευτική πολιτική είναι άκρως αναγκαία για την Ελλάδα, ούτως ώστε να απορροφώνται οι νόμιμοι μετανάστες με τον προσφορότερο τρόπο χωρίς να δημιουργούνται ανισορροπίες και προβλήματα στον ελληνικό κοινωνικό ιστό. Θα πρέπει να αποδεχθούμε ότι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες δεν είναι ένα προσωρινό φαινόμενο αλλά ένα ζωντανό τμήμα της ελληνικού ιστού, συνεπώς είναι αναγκαίο να εκπονηθεί ένα σχέδιο για τη μεταναστευτική πολιτική με ένα σύνολο νόμων οι οποίοι θα είναι κοινοί με τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και προσανατολισμένων στην εθνική βούληση.
Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως δυσμενής εξέλιξη αλλά ως ένα είδος ευνοϊκής πρόκλησης για την ελληνική κοινωνία. Η επιδίωξη θα πρέπει να είναι η ομαλή ένταξη, η εντονότερη φύλαξη των συνόρων και τα δικαιώματα των μεταναστών. Σκοπός αυτών των δράσεων είναι να δημιουργηθεί ένας χάρτης δικαιωμάτων τους, ο οποίος θα τηρείται και θα είναι σεβαστός από όλους, σε ένα περιβάλλον αμοιβαιότητας και αλληλοαναγνώρισης.