Εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως πιστεύουν ότι η ζωή τελικά τελειώνει με το θάνατο, ότι δεν υπάρχει Θεός, μεταθανάτια ζωή και κανένα θεϊκό σχέδιο. Και είναι μια προοπτική που θα μπορούσε να κερδίσει δυναμική, παρά το γεγονός ότι δεν πρόκειται για αισιόδοξη άποψη. Σε ορισμένες χώρες, ο ανοιχτά αναγνωρισμένος αθεϊσμός δεν ήταν ποτέ πιο δημοφιλής.
Σήμερα υπάρχουν περισσότεροι άθεοι από ποτέ, τόσο σε καθαρούς αριθμούς όσο και ως ποσοστό της ανθρωπότητας. Σύμφωνα με μια έρευνα με περισσότερους από 50.000 ανθρώπους σε 57 χώρες, ο αριθμός των ατόμων που ισχυρίζονται ότι είναι θρησκευόμενοι μειώθηκε από 77% σε 68% μεταξύ 2005 και 2011, ενώ αυτοί που προσδιορίστηκαν ως άθεοι αυξήθηκαν κατά 3%, ανεβάζοντας το ποσοστό των αμετακίνητων μη πιστών στο 13%.
Κρίση της πίστης
Οι μελετητές προσπαθούν ακόμα να εντοπίσουν τους περίπλοκους παράγοντες που οδηγούν ένα άτομο ή ένα έθνος προς τον αθεϊσμό, αλλά υπάρχουν μερικά κοινά σημεία. Ένα χαρακτηριστικό της θρησκείας είναι ότι προσφέρει ασφάλεια σε έναν αβέβαιο κόσμο. Έτσι, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι τα έθνη που αναφέρουν τα υψηλότερα ποσοστά αθεϊσμού τείνουν να είναι εκείνα που παρέχουν στους πολίτες τους σχετικά υψηλή οικονομική, πολιτική και υπαρξιακή σταθερότητα. Ο καπιταλισμός, η πρόσβαση στην τεχνολογία και στην εκπαίδευση φαίνεται να συσχετίζεται με τη διάβρωση της θρησκευτικότητας σε ορισμένους πληθυσμούς.
Ενώ η Ιαπωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο, ο Καναδάς, η Νότια Κορέα, οι Κάτω Χώρες, η Τσεχία, η Εσθονία, η Γερμανία, η Γαλλία και η Ουρουγουάη (όπου η πλειονότητα των πολιτών έχουν ευρωπαϊκές ρίζες) είναι τόποι όπου η θρησκεία ήταν σημαντική μόλις πριν από έναν αιώνα, τώρα έχουν μερικά από τα χαμηλότερα ποσοστά πεποιθήσεων στον κόσμο. Αυτές οι χώρες διαθέτουν ισχυρά συστήματα εκπαίδευσης και κοινωνικής ασφάλισης, χαμηλή ανισότητα και είναι σχετικά πλούσια.
Ωστόσο, η παρακμή των πεποιθήσεων φαίνεται να συμβαίνει σε όλους τους τομείς, ακόμη και σε μέρη που εξακολουθούν να είναι έντονα θρησκευτικά, όπως η Βραζιλία, η Τζαμάικα και η Ιρλανδία. Πολύ λίγες κοινωνίες είναι πιο θρησκευτικές σήμερα από ό,τι πριν από 40 ή 50 χρόνια.
Η αίσθηση της ασφάλειας
Η μείωση, ωστόσο, δεν σημαίνει εξαφάνιση. Η υπαρκτή ασφάλεια είναι πιο παράλογη από ό,τι φαίνεται. Σε μια στιγμή, όλα μπορούν να αλλάξουν: ένας μεθυσμένος οδηγός μπορεί να σκοτώσει έναν αγαπημένο του, ένας ανεμοστρόβιλος μπορεί να καταστρέψει μια πόλη, ένας γιατρός μπορεί να εκδώσει μια διάγνωση θανάτου. Δεδομένου ότι η αλλαγή του κλίματος θα καταστρέφει τον κόσμο τα επόμενα χρόνια και οι φυσικοί πόροι ενδεχομένως θα μειώνονται, τότε τα δεινά και οι κακουχίες θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν τη θρησκευτικότητα. Το φαινόμενο αυτό διαρκώς παρατηρείται σε χώρους νοσοκομείων και σε καταστροφές σε όλο τον κόσμο. Το 2011, για παράδειγμα, ένας τεράστιος σεισμός έπληξε τη Νέα Ζηλανδία σε μια άκρως κοσμική κοινωνία. Υπήρξε μια ξαφνική άνοδος της θρησκευτικότητας στους ανθρώπους που έζησαν αυτό το γεγονός, αλλά η υπόλοιπη χώρα παρέμεινε τόσο κοσμική όσο ποτέ.
Διαρκής πεποίθηση
Υπάρχουν πολλοί λόγοι, ψυχολογικοί, νευρολογικοί, ιστορικοί, πολιτιστικοί και υλικοτεχνικοί, για τους οποίους η θρησκεία πιθανότατα δεν θα φύγει ποτέ. Η θρησκεία, αν διατηρείται μέσω του φόβου ή της αγάπης, έχει μεγάλη επιτυχία στη διαιώνιση. Εάν όχι, δεν θα ήταν πλέον μαζί μας. Ακόμα κι αν χάσουμε την άποψη των χριστιανών, των μουσουλμάνων και ινδουιστών και όλων των υπολοίπων, οι δεισιδαιμονίες και ο πνευματισμός θα συνεχίσουν σχεδόν σίγουρα. Μόλις βρεθούμε αντιμέτωποι με μια οικολογική κρίση, έναν παγκόσμιο πυρηνικό πόλεμο ή μια επικείμενη σύγκρουση κομητών, θα εμφανιστούν οι θεοί.
Η εξέλιξη
Παρά την υπάρχουσα τάση αύξησης των ανθρώπων που προτιμούν την αθεΐα, η θρησκεία θα συνεχίσει να υφίσταται έστω και σε μικρότερο βαθμό, γιατί πάντα θα υπάρχουν άνθρωποι που έχουν ανάγκη να γνωρίζουν ότι υπάρχει κάτι περισσότερο μετά από αυτή τη ζωή, ότι τους αγαπάει ένα αόρατο ον.